Шайлоо комиссиялары

(«Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку КеҢешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын12-беренеси)

1. Шайлоо комиссиялары Кыргыз Республикасында шайлоону даярдоону жана өткөрүүнү уюштурат, Кыргыз Республикасынын жарандарынын шайлоо укуктарын ишке ашырууну жана коргоону камсыз кылат.

2. Кыргыз Республикасынын шайлоо комиссияларынын бирдиктүү тутумун төмөнкүлөр түзөт:

1) Борбордук шайлоо комиссиясы;

2) аймактык шайлоо округдары: Бишкек, Ош шаардык шайлоо комиссиялары, шайлоо жана референдумдарды өткөрүү боюнча райондук шайлоо комиссиялары, Борбордук шайлоо комиссиясынын чечими боюнча – шаардык шайлоо комиссиялары;

3) участкалык шайлоо комиссиялары.

3. Шайлоо комиссиялары өз ишин төмөнкү принциптерде жүзөгө ашырат:

1) мыйзамдуулук;

2) айкындык;

3) ачыктык;

4) көз карандысыздык;

5) коллегиалуулук;

6) адилеттүүлүк.

4. Шайлоо комиссияларынын укуктук абалы, ишин уюштуруу жана иш тартиби, ошондой эле көз карандысыздыгынын кепилдиктери шайлоо комиссияларынын иш тартибин жөнгө салуучу мыйзамда, ушул конституциялык Мыйзамда жана башка ченемдик укуктук актыларда белгиленет.

Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө 

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МЫЙЗАМЫ

5-берене. Борбордук шайлоо комиссиясынын курамын түзүү тартиби жана ыйгарым укуктарынын мөөнөтү

1. Борбордук шайлоо комиссиясынын курамы беш жылдык мөөнөткө түзүлөт жана он эки мүчөсүнөн турат.

2. Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши (мындан ары - Жогорку Кеңеш) Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүн: анын курамынын үчтөн бирин - Кыргыз Республикасынын Президентинин (мындан ары - Президент) сунушу боюнча, үчтөн бирин - парламенттик көпчүлүктүн жана үчтөн бирин - парламенттик оппозициянын сунушу боюнча бир жыныстагы адамдардын жетимиш пайыздан ашпаган өкүлчүлүгүн эсепке алуу менен шайлайт; ушул Мыйзамда каралган учурларда, аларды кызматтан бошотот.

3. Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн кызмат ордуна талапкерди Жогорку Кеңеш тарабынан четке кагуу негиздүү болууга тийиш. Сунуш кылган субъект ошол эле же башка талапкерди сунуштоого укуктуу.

4. Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн бош орду пайда болгон учурда, анын ордун ээлөө өзүнүн ыйгарым укуктары мөөнөтүнөн мурда токтотулгандыктан бош орун пайда болгон Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүн мурда шайлаган ошол эле субъекттин сунушу боюнча жүзөгө ашырылат.

5. Борбордук шайлоо комиссиясынын иштеп жаткан курамынын ыйгарым укуктары анын биринчи жыйналышы болгон күндөн тартып башталат жана Борбордук шайлоо комиссиясынын жаңы курамынын биринчи укук ченемдүү жыйналышынан кийин токтотулат.

6. Эгерде Борбордук шайлоо комиссиясынын курамынын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү Президентти жана Жогорку Кеңештин депутаттарын шайлоо боюнча шайлоо өнөктүгүнүн, референдум өнөктүгүнүн учурунда бүткөн учурда, алардын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү ошол шайлоо өнөктүгү, референдум өнөктүгү аяктаганга чейин узартылат.

7. Борбордук шайлоо комиссиясынын курамынын иши алардын ыйгарым укуктары бүткөнгө чейин Жогорку Кеңешти таркатууга, Жогорку Кеңештеги фракциялардын коалициясынын курамынын өзгөрүшүнө, Президенттин ыйгарым укуктарынын токтотулгандыгына жана мөөнөтүнөн мурда токтотулгандыгына байланыштуу токтотулушу мүмкүн эмес.

6-берене. Борбордук шайлоо комиссиясынын милдеттери

Борбордук шайлоо комиссиясынын милдеттери:

1) Кыргыз Республикасынын аймактарында Кыргыз Республикасынын жарандарынын шайлоо укуктарынын жана референдумга катышуу укуктарынын сакталышын камсыз кылуу;

2) шайлоо мыйзамдарынын бир түрдүү колдонулушун камсыз кылуу;

3) талапкерлер, саясый партиялар үчүн бирдей укуктук шарттарды сактоону камсыз кылуу;

4) шайлоочулардын жана референдумдун катышуучуларынын эсебин жүргүзүүнүн бирдиктүү системасын уюштуруу;

5) Президентти, Жогорку Кеңештин депутаттарын, жергиликтүү кеңештердин депутаттарын, жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруу органдарынын башчыларын шайлоону жана референдумду даярдоону жана өткөрүүнү уюштуруу;

6) шайлоо системасын өнүктүрүү, шайлоо процессинин катышуучуларын маалымдар кылуу жана шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүн жана шайлоо комиссиясынын резервинде турган адамдарды окутуу.

7-берене. Борбордук шайлоо комиссиясынын ыйгарым укуктары

1. Борбордук шайлоо комиссиясы:

1) шайлоо мыйзамдарынын аткарылышына контролдук кылууну жүзөгө ашырат;

2) өз ыйгарым укуктарынын чектеринде токтомдорду, нускамаларды, жоболорду, башка актыларды чыгарат жана алардын аткарылышын контролдойт;

3) шайлоочулардын жана референдумдун катышуучуларынын эсебин жүргүзүүнүн бирдиктүү системасын түзөт жана уюштурат;

4) аймактык шайлоо комиссияларынын сунушу боюнча шайлоо участкаларынын жана округдарынын схемасын жана чек арасын карайт жана бекитет;

5) бекиген округду жана шайлоо участкаларын, алардын чек арасын жана дарегин көрсөтүү менен, алардын бекиген күнүнөн 5 календардык күндөн кечиктирбестен жалпыга маалымдоо каражаттарына жарыялайт;

6) аймактык шайлоо комиссияларынын курамын түзөт жана бекитет жана жалпыга маалымдоо каражаттарына алардын курамын жарыялайт;

7) тийиштүү төмөн турган шайлоо комиссияларынын резервин түзөт жана алып барат;

8) төмөн турган шайлоо комиссияларынын, анын ичинде шайлоочулардын, референдумдун катышуучуларынын тизмесин түзүү, жүргүзүү, жаңылоо жана тактоо боюнча ишин координациялайт;

9) төмөн турган шайлоо комиссияларына укуктук, уюштуруу-усулдук жана техникалык жардам көрсөтөт;

10) шайлоо мыйзамдарында аныкталган учурларда жана тартипте шайлоо, референдумду даярдоону уюштурат жана өткөрөт;

11) шайлоо жана референдумду даярдоого жана өткөрүүгө чыгымдардын алдын ала сметаларын иштеп чыгат жана бекитет;

12) шайлоо, референдумду даярдоону жана өткөрүүнү финансылоону уюштуруу боюнча иш-чараларды жүргүзөт, шайлоо, референдумду даярдоону жана өткөрүүнү финансылык жактан камсыз кылууга бюджеттен бөлүнгөн каражаттарды бөлүштүрөт, ал каражаттардын максаттуу пайдаланылышын контролдойт;

13) атайын фонд түзөт жана аны пайдалануу тартибин аныктайт;

14) төмөн турган шайлоо комиссиялары, талапкерлер жана саясый партиялар үчүн финансылык отчеттун тариздерин белгилейт;

15) шайлоо документтеринин тариздерин, коргоо даражасын, даярдоо тартибин белгилейт жана текстин бекитет;

16) шайлоо документтерин даярдоону жана аларды төмөн турган шайлоо комиссияларына жеткирүүнү камсыз кылат;

17) шайлоо документтерин сактоонун мөөнөтүн, тартибин жана архивге өткөрүүнү белгилейт;

18) технологиялык жабдуулардын (көргөзмө доскалар, ящиктер, добуш берүү үчүн кабиналар ж.б.) ченемдерин иштеп чыгат жана бекитет жана алардын сакталышына контролдук кылууну жүзөгө ашырат;

19) Президенттин кызмат ордуна талапкерлердин, Жогорку Кеңештин депутаттыгына талапкерлердин, алардын өкүлдөрүнүн жана демилгечи топторунун тизмесин каттайт, аларга белгиленген үлгүдөгү күбөлүктөрдү берет;

20) ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелген адамдардын жашыруун добуш берүүсү үчүн шарттарды түзөт;

21) эл аралык байкоочуларды, чет өлкөлүк жана жергиликтүү жалпыга маалымдоо каражаттарын аккредитациялоону жүзөгө ашырат;

22) шайлоо жана референдумду даярдоо жана өткөрүү маселелери боюнча мамлекеттик органдар менен жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын ишин координациялайт;

23) шайлоо өнөктүгүнүн, референдум өнөктүгүнүн жүрүшү жөнүндө, шайлоо мыйзамдарын жана шайлоо комиссияларынын ишин шайлоочуларга, референдумдун катышуучуларына маалымдайт;

24) референдумдун, Президентти, Жогорку Кеңештин депутаттарын, жергиликтүү кеңештердин депутаттарын, тийиштүү аймактын жергиликтүү өз алдынча башкаруусунун аткаруу органынын башчыларын шайлоонун натыйжаларын шайлоо мыйзамдарында белгиленген учурларда жана тартипте аныктайт жана аларды жалпыга маалымдоо каражаттарына расмий жарыялоону жүзөгө ашырат;

25) Президенттикке шайланган талапкерди, Жогорку Кеңештин депутаттыгына шайланган талапкерлерди каттайт жана аларга белгиленген үлгүдөгү төш белги жана күбөлүктөрдү тапшырат;

26) шайлоо комиссияларынын жана шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн чечимдерине, аракеттерине (аракетсиздигине) даттанууларды карайт, текшерүүлөрдү жүргүзөт жана алар боюнча шайлоо мыйзамдарында белгиленген мөөнөттө жүйөлөнгөн чечим чыгарат;

27) өзүнүн расмий сайтына добуш берүүнүн жыйынтыгы жөнүндө маалыматты анын түшкөнүнө жараша чагылдырып турат;

28) шайлоо жана референдумду даярдоо жана өткөрүү тажрыйбаларын иликтейт жана шайлоо мыйзамдарын өркүндөтүү боюнча Жогорку Кеңешке сунуштарды берет;

29) окутуу жана маалыматтык программаларды иштеп чыгат жана шайлоо комиссияларынын мүчөлөрүн, резервди окутууларды дайыма өткөрүп турат, ошондой эле шайлоо процессинин башка катышуулары үчүн окууларды өткөрөт;

29-1) Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасын жана төрагасынын орун басарларын шайлайт жана кызмат ордунан мөөнөтүнөн мурда бошотот;

30) мыйзамдарга ылайык башка ыйгарым укуктарды жүзөгө ашырат.

2. Борбордук шайлоо комиссиясы төмөнкүлөргө укуктуу:

1) Кыргыз Республикасынын жарандарын каттоо жана эсебин жүргүзүү боюнча тийиштүү мамлекеттик органдардан, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынан, мамлекеттик жана муниципалдык мекемелер менен ишканалардан маалыматтарды талап кылууга;

2) мыйзамда каралган учурларда жана тартипте, административдик жаза колдонууга;

3) ушул Мыйзамды жана шайлоо мыйзамдарын бузууларга тийиштүү текшерүүлөрдү жана тыюу салууларды жүргүзүү жөнүндө сунушу менен укук коргоо органдарына кайрылууга;

4) шайлоо мыйзамдарында каралган учурларда жана тартипте, талапкерди, талапкерлердин тизмелерин, демилгечи топторду каттоону жокко чыгарууга;

5) шайлоо мыйзамдары бузулган учурда, шайлоо комиссияларынын чечимдерин жокко чыгарууга;

6) эл аралык байкоочулардын жана жалпыга маалымдоо каражаттарынын аккредитацияларын кайра чакыртууга;

7) шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө байланышкан иштерди аткарууга эмгек келишими боюнча штаттан тышкаркы кызматкерлерди (адистерди) тартууга, аларга акы төлөп берүү Борбордук шайлоо комиссиясынын чыгымдар сметасы менен аныкталат;

8) эл аралык кызматташтыкты жүргүзүүгө.

3. Борбордук шайлоо комиссиясы өзүнүн ыйгарым укуктарын аткаргандыгы же ылайыксыз аткаргандыгы үчүн мыйзамдарга ылайык жоопкерчилик тартат. (КР 2015-жылдын 26-июнундагы № 139 Мыйзамынын редакциясына ылайык)

19-берене. Аймактык жана участкалык шайлоо комиссиялары жана аларды түзүүнүн тартиби

1. Аймактык, участкалык шайлоо комиссиялары эки жылдык мөөнөткө саясый партиялардын өкүлдөрүнүн экиден биринин жана жергиликтүү өз алдынча башкаруунун өкүлчүлүктүү органдарынын өкүлдөрүнүн экиден биринин курамында шайланат.

2. Аймактык, участкалык шайлоо комиссияларынын курамында ар бир саясый партиядан бирден ашык эмес өкүл болушу мүмкүн.

3. Эгерде аймактык, участкалык шайлоо комиссияларынын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү Президентти жана Жогорку Кеңештин депутаттарын, жергиликтүү кеңештердин депутаттарын, жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруу органдарынын башчыларын шайлоо боюнча шайлоо өнөктүгүнүн, референдум өнөктүгүнүн мезгилинде бүткөн учурда, анын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү ошол шайлоо өнөктүгү, референдум өнөктүгү аяктаганга чейин узартылат.

4. Аймактык шайлоо комиссиясы Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан ушул берененин 1 жана 2-бөлүктөрүнүн талаптарын эске алуу менен, саясый партиялардын өкүлдөрүнөн жана тийиштүү аймактык шайлоо комиссиясынын резервинде турган адамдардан он бир мүчөдөн кем эмес курамда түзүлөт.

5. Участкалык шайлоо комиссиясы ушул берененин 1 жана 2-бөлүктөрүнүн талаптарын эске алуу менен саясый партиялардын өкүлдөрүнөн жана тийиштүү участкалык шайлоо комиссиясынын резервинен жети мүчөдөн кем эмес курамда түзүлөт.

6. Жогору турган шайлоо комиссиясы сунушталган талапкерлердин ичинен шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүн бекитет.

7. Аймактык, участкалык шайлоо комиссиясынын резерви тийиштүү шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн каралган санынан кем эмес санда жергиликтүү өз алдынча башкаруунун өкүлчүлүктүү органдарынын өкүлдөрүнүн ичинен беш жылдык мөөнөткө түзүлөт. Резервди түзүү жана алып баруу тартиби жөнүндө жобо Борбордук шайлоо комиссиясынын токтомунда бекитилет.

8. Эгерде саясый партиядан аймактык шайлоо комиссиясынын каралган мүчөлөрүнүн санынан ашыкча сунушталган учурда, анда тийиштүү жогору турган шайлоо комиссиясы чүчүкулак өткөрөт. Тийиштүү шайлоо комиссиясынын курамына кирбеген саясый партиялардын өкүлдөрү, саясый партиялардан шайлоо комиссиясынын мүчөлүгүнөн мөөнөтүнөн мурда чыккан учурда, бош орунду ээлөө үчүн саясый партиялардын резервин түзөт.

9. Участкалык шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн саны тийиштүү шайлоо участкасындагы шайлоочулардын санына карай Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан төмөнкүдөй аныкталат:

1) 0дөн 500 шайлоочуга чейин - участкалык шайлоо комиссиясынын жетиден кем эмес мүчөсү;

2) 501ден 1200 шайлоочуга чейин - участкалык шайлоо комиссиясынын тогуздан кем эмес мүчөсү;

3) 1201ден көп шайлоочуга - участкалык шайлоо комиссиясынын он бирден кем эмес мүчөсү.

10. Жогору турган шайлоо комиссиясынын төрагасы тийиштүү шайлоо комиссиясынын биринчи жыйналышын ал түзүлгөндөн кийин үч күндөн кечиктирбестен чакырат.

11. Шайлоо комиссиясынын төрагасын жана катчысын шайлоо жана мөөнөтүнөн мурда бошотуу Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасын шайлоо жана бошотуу үчүн белгиленген ушул Мыйзамда каралган тартипте жүргүзүлөт.

12. Төраганын жана катчынын бош кызмат ордун ээлөө шайлоо тартибинде жүргүзүлөт.

13. Аймактык, участкалык шайлоо комиссияларынын курамы, тизмеси, чек арасы жана дареги жогору турган шайлоо комиссиясы тарабынан алар түзүлгөн күндөн тартып үч календарлык күндөн кечиктирбестен расмий жалпыга маалымдоо каражаттарына жарыяланат жана Борбордук шайлоо комиссиясынын расмий сайтына жайгаштырылат.

14. Аймактык, участкалык шайлоо комиссияларынын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү анын биринчи жыйналышы өткөрүлгөн күндөн тартып башталат жана аймактык, участкалык шайлоо комиссиясынын жаңы курамынын биринчи укук ченемдүү жыйналышынан кийин токтотулат.

15. Аймактык, участкалык шайлоо комиссиясынын мүчөсү анын курамынан чыкканда, анын ордун ээлөө ал чыккандан кийин үч күндөн кечиктирбестен ушул берененин 1 жана 2-бөлүктөрүнүн талаптарын эске алуу менен, тийиштүү шайлоо комиссиясын түзүүдө өткөрүлгөн чүчүкулактын кезектүүлүгүнө жараша резервден жана саясый партиялардын өкүлдөрүнүн резервинен жүргүзүлөт.

16. Саясый партиялар тарабынан тийиштүү шайлоо комиссиясынын зарыл сандагы өкүлдөрдү сунуш кылынбаган учурда шайлоо комиссиясын толуктоо жергиликтүү өз алдынча башкаруунун өкүлчүлүктүү органдарынын өкүлдөрү тарабынан тийиштүү шайлоо комиссиясынын резервинен жүргүзүлөт.

17. Кыргыз Республикасынын чегинен тышкары участкалык шайлоо комиссиясын түзүүнүн жана ишинин тартиби Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан аныкталат. (КР 2015-жылдын 26-июнундагы № 139 Мыйзамынын редакциясына ылайык)

20-берене. Аймактык шайлоо комиссиясынын ыйгарым укуктары

1. Аймактык шайлоо комиссиясы:

1) ушул Мыйзамдын жана шайлоо мыйзамдарынын жоболорунун аткарылышы үчүн контролдукту жүзөгө ашырат, ошондой эле тийиштүү аймакта алардын бир түрдүү колдонулушун камсыз кылат;

2) тийиштүү аймакта шайлоо, референдумду даярдоону жана өткөрүүнү уюштурат;

3) шайлоо участкаларынын жана округдарынын схемаларын жана чек араларын Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан кароо жана даярдоо үчүн сунуш киргизет;

4) участкалык шайлоо комиссияларынын курамын түзөт жана бекитет жана алардын жайгашкан ордун жалпыга маалымдоо каражаттарына жарыялайт;

5) калкка участкалык шайлоо комиссияларынын даректери жана телефон номурлары тууралуу маалымдайт;

6) тийиштүү аймакта шайлоо, референдумду даярдоо жана өткөрүү боюнча участкалык шайлоо комиссияларынын ишин уюштурат жана шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө байланышкан маселелер боюнча участкалык шайлоо комиссияларынын билдирүүлөрүн угат;

7) участкалык шайлоо комиссияларына укуктук, уюштуруу-усулдук жана материалдык-техникалык жардам көрсөтөт;

8) участкалык шайлоо комиссияларынын имарат, транспорт, байланыш менен камсыз болушун контролдойт, шайлоо, референдумду материалдык-техникалык жактан камсыз кылуунун башка маселелерин карайт;

9) шайлоочулардын, референдумдун катышуучуларынын тизмесин түзөт, жазат, жаңылайт жана тактайт;

10) шайлоочулардын, референдумдун катышуучуларынын тизмесин жалпы таанышууга жана көрүүгө сунуш кылынышына контролдукту жүзөгө ашырат;

11) шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө бөлүнгөн мамлекеттик акча каражаттарын тескейт, аларды участкалык шайлоо комиссияларынын ортосунда бөлүштүрөт жана ал каражаттардын максаттуу пайдаланылышына контролдукту камсыз кылат;

12) бардык талапкерлер жана саясый партиялар үчүн шайлоо алдындагы иште бирдей укуктук шарттардын сакталышын камсыз кылат;

13) жергиликтүү кеңештерге депутаттыкка, жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруу органдарынын башчыларына талапкерлерди, талапкерлердин тизмелерин, алардын өкүлдөрүн каттайт жана аларга белгиленген үлгүдөгү күбөлүктөрдү берет;

14 участкалык шайлоо комиссияларына шайлоо жана башка документтерди жеткирүүнү уюштурат;

15) шайлоо мыйзамдарында белгиленген учурларда жана тартипте, айрым шайлоо участкаларында добуш берүүнүн жыйынтыгын анык эмес деп тааныйт;

16) жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына шайлоолорду өткөрүүнүн тартибин жөнгө салуучу мыйзамда аныкталган учурларда жана тартипте, тийиштүү аймакта добуш берүүнүн жыйынтыгын белгилейт жана жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруу органдарынын башчыларын, жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоонун натыйжаларын аныктайт;

17) Президентти, Жогорку Кеңештин депутаттарын шайлоодо, референдумда добуш берүүнүн жыйынтыгын белгилейт;

18) Борбордук шайлоо комиссиясына тийиштүү шайлоолордо добуш берүүнүн жыйынтыгы тууралуу жана шайлоонун натыйжалары жөнүндө протоколдорду өткөрүп берет;

19) жергиликтүү кеңештерге депутаттыкка, жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруу органдарынын башчыларына шайланган талапкерлерди каттайт жана аларга белгиленген үлгүдөгү күбөлүктөрдү берет;

19-1) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген учурларда, жергиликтүү кеңештин депутатынын ыйгарым укуктарын мөөнөтүнөн мурда токтотот;

20) участкалык шайлоо комиссияларынын чечимдерине жана аракеттерине (аракетсиздигине) даттанууларды жана арыздарды карайт, алар боюнча чечимдерди кабыл алат;

21) шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө байланышкан документтерди архивге же Борбордук шайлоо комиссиясына өткөрүп берүүнү камсыз кылат;

22) шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө бюджеттик каражаттардын түшүшү жана чыгымдалышы жөнүндө финансылык отчет берет;

23) зарыл болгондо шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө байланышкан иштерди аткарууга эмгек келишимдери боюнча штаттан тышкаркы кызматкерлерди тартат;

24) участкалык шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүн жана резервди окутат;

25) ушул Мыйзамга жана шайлоо мыйзамдарына ылайык башка ыйгарым укуктарды да жүзөгө ашырат.

2. Аймактык шайлоо комиссиясы өзүнүн ыйгарым укуктарын аткарбагандыгы же талаптагыдай эмес аткаргандыгы үчүн мыйзамдарга ылайык жоопкерчилик тартат. (КР 2015-жылдын 17-февралындагы N 34, 2017-жылдын 20-февралындагы N 26 Мыйзамдарынын редакцияларына ылайык)

21-берене. Участкалык шайлоо комиссияларынын ыйгарым укуктары

1. Участкалык шайлоо комиссиясы:

1) тийиштүү участкалык шайлоо комиссиясынын дареги жана телефон номуру тууралуу, анын иштөө убактысы, добуш берүү күнү жана орду жөнүндө, ошондой эле шайлоочуларды, референдумдун катышуучуларын тизмеге киргизүү жөнүндө калкка маалымдайт;

2) шайлоочулар жана референдумдун катышуучуларынын таанышуусу жана такташы үчүн шайлоочулардын жана референдумдун катышуучуларынын тизмесине жеткиликтүүлүгүн камсыз кылат;

3) шайлоочулардын, референдумдун катышуучуларынын тизмесиндеги каталыктар жана так эместиктер тууралуу арыздарды кабыл алат жана карайт, аларга тийиштүү өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө маселени чечет;

4) шайлоо дареги боюнча добуш берүү боюнча шайлоочулардан арыздарды кабыл алат;

5) тийиштүү аймактагы шайлоочулардын, референдумдун катышуучуларынын тизмесин тактайт;

6) шайлоо участкасынын аймагында үгүт материалдарын жайгаштыруу эрежелеринин сакталышына контролдук кылат;

7) шайлоо, референдум күнү шайлоо участкасында добуш берүүнү уюштурат;

8) шайлоо участкасы боюнча добуштарды эсептөөнү жүргүзөт жана добуш берүүнүн жыйынтыгын белгилейт;

9) шайлоо, референдумду даярдоо жана өткөрүү менен байланышкан документтерди жогору турган шайлоо комиссиясына же архивге өткөрүп берүүнү камсыз кылат;

10) шайлоо мыйзамдарынын бузулушуна арыздарды жана даттанууларды өз компетенциясынын чегинде карайт жана алар боюнча чечимдерди кабыл алат;

11) зарыл болгондо шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө байланышкан иштерди аткарууга эмгек келишимдери боюнча штаттан тышкаркы кызматкерлерди тартат;

12) материалдык баалуулуктардын жана мүлктүн сакталышын камсыз кылат;

13) шайлоо, референдумду даярдоого жана өткөрүүгө бюджеттик каражаттардын түшүшү жана чыгымдалышы жөнүндө финансылык отчет берет;

14) ушул Мыйзамга жана шайлоо мыйзамдарына ылайык башка ыйгарым укуктарды да жүзөгө ашырат.

2. Участкалык шайлоо комиссиясы өзүнүн ыйгарым укуктарын аткарбагандыгы же талаптагыдай эмес аткаргандыгы үчүн мыйзамга ылайык жоопкерчилик тартат.