№

Суроо

Жооп

1. Ан ѳтүүсү зарыл.

Башка мамлекеттин жарандыгын алып жүргѳн (маселен РФ) КР жараны шайлоого катышууга укугу барбы?

Чет ѳлкѳдѳ кантип добуш берсе болот?

Бар, жарандык жѳнүндѳ  КР мыйзамына ылайык  жарандыктан чыгууну жол-жоболоштурбаган  КР жараны Кыргыз Республикасы үчүн КР жараны бойдон кала берет. Бирок Президентти жана Жогорку Кеңештин  депутаттарын шайлоо жѳнүндѳ конституциялык мыйзамга ылайык ал милдеттүү эки шартты аткарганда  чет ѳлкѳдѳ добуш бере алат, алар:  КР дипломатиялык ѳкүлчүлүгүндѳ же консулдук мекемелеринде консулдук эсепте турушу жана биометрикалык каттоонун жол-жоболорунан ѳтүүсү зарыл. https://shailoo.gov.kg/ru/konstitucionnye-zakony-kr/konstitucionnye-zakony-kr/O_vyborah_Pr-1913/

Биометрикалык маалыматтарын берген жана чет ѳлкѳдѳ консулдук эсепте турган жарандар тийиштүү участкадагы шайлоочулардын тизмесине автоматтык түрдѳ киргизилет.

Чет ѳлкѳлѳрдѳ Кыргыз Республикасынын чет мамлекеттердеги мекемелеринде, ал эми шайлоо алдындагы мезгилде Кыргызстандын аэропортторунда жана темир жол вокзалдарында  биометрикалык каттоодон ѳтсѳ болот.

 Консулдук эсепке коюу үчүн  чет ѳлкѳлѳрдѳгү мекемелерге ѳзү келип документтердин пакетин берүүгѳ же сканирдештирген документтерин Кыргыз Республикасынын чет ѳлкѳдѳгү мекемелеринин расмий электрондук адресине же Кыргыз Республикасынын Тышкы иштер министрлигинин порталына «Консулдук эсеп» электрондук маалыматтык системасы аркылуу https://mfa.gov.kg  жѳнѳтсѳ болот.

Сизди шайлоочулардын тизмесине киргизгендиги жѳнүндѳ маалыматты «Тизме» мамлекеттик порталынан http://www.tizme.gov.kg же шайлоо мезгилинде Кыргыз Республикасынын дипломатиялык ѳкүлчүлүгүнүн жана консулдук мекемелеринин жана чет ѳлкѳлѳрдѳгү Кыргыз Республикасынын мамлекеттик ѳкүлчүлүктѳрүнүн  аймактарында жайгашкан шайлоо комиссияларынан тактаса болот.

Шайлоолор аралыгындагы мезгилде  тизме ай сайын, ал эми шайлоо мезгилинде – күн сайын жаңыртылып турат.

УШК (участкалык шайлоо комиссиясы)  кимдепрден турат?

        Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жерлерде шайлоону уюштуруу жана ѳткѳрүү боюнча аймактык шайлоо комиссиясынын ыйгарым укуктарын Бишкек аймактык шайлоо комиссиясы аткарат.

Шайлоону даярдоо жана ѳткѳрүү мезгилинде Тышкы иштер министрлигинин сунушу боюнча Бишкек аймактык шайлоо комиссиясы Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жерлерде участкалык шайлоо комиссияларын түзѳт.

        Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жерлерде шайлоону даярдоонун жана уюштуруунун ѳзгѳчѳлүктѳрүнѳ байланыштуу  «Кыргыз Республикасынын шайлоо жана рефрендум ѳткѳрүү боюнча шайлоо комиссиялары жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын шайлоо комиссияларынын сандык жана сапаттык курамы боюнча бѳлүгү Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жерлерде шайлоо комиссяларын түзүүдѳ колдонулбайт.

         Участкалык шайлоо комиссияларынын курамдары Кыргыз Республикасынан тышкары жерлерде жашап жаткан же жүргѳн жарандардын, дипломатиялык ѳкүлчүлүктѳрдүн, консулдук мекемлердин, чет ѳлкѳлѳрдѳгү Кыргыз Республикасынын мамлекеттик органдарынын ѳкүлчүлүктѳрүнүн, ошондой эле  саясий партиялардын ѳкүлдѳрүнүн ичинен түзүлѳт.

        Участкалык шайлоо комиссияларынын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү анын биринчи жыйналышы өткөрүлгөн күндөн тартып башталат жана шайлоонун натыйжалары расмий жарыяланган учурдан тартып токтотулат.

Консулдук эсеп деген эмне?

Консулдук эсепке кантип турса болот?

Консулдук эсеп КР жарандарын натыйжалуу консулдук тейлѳѳнү, Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жерлерде алардын укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоону уюштуруу максатынджа жүргүзүлѳт. Консулдук эсеп – бул ѳзүнчѳ бир  Кыргызстандын чектеринен тышкары жашаган жана жүргѳн  жарандарды КР чет ѳлкѳлѳрдѳгү мекемелерде «каттоого алуу» же «каттоо» болуп саналат. Чет ѳлкѳдѳ жүргѳндѳ консулдук эсепке туруу эмне үчүн маанилүү? Биринчи кезекте, коопсуздук маселесин чечүү үчүн. Кармоого алынган, кандайдыр-бир эпидемия, толкундоо, жаратылыш же техногендик кыйроо болгон учурда, биринчи кезекте консулдук эсепке ѳз учурунда турган жарандарга жардам кѳрсѳтүлѳт.

Кыргызстандын мыйзамдарына ылайык Кыргыз Республикасынын аймактарынан тышкары жашаган жана жүргѳн  жарандар үчүн консулдук эсепке туруу шайлоочулардын тизмесине киргизүү үчүн милдеттүү шарт болуп саналат.

Туруктуу консулдук эсепке коюу үчүн жеке ѳзү Кыргыз Республикасынын чет ѳлкѳдѳгү мекемесине кайрылганда тѳмѳндѳгү документтерди тапшырат:

- катоо карточкасы (КР чет ѳлкѳдѳгү мекемесинин сайтынан кѳчүрүп алуу зарыл);

- Кыргыз Республикасынын жаранынын улуттук паспортунун бири;

- «Каттоодон чыгарылды» деген белги коюлган чыгаруунун даректик баракчасы;

- 3x4 см. ѳлчѳмүндѳгү ак фондогу жүзү так кѳрүнгѳн эки түстүү сүрѳт.

Убактылуу консулдук эсепке коюу үчүн жеке ѳзү Кыргыз Республикасынын чет ѳлкѳдѳгү мекемесине кайрылганда тѳмѳндѳгү документтерди тапшырат:

- катоо карточкасы (КР чет ѳлкѳдѳгү мекемесинин сайтынан кѳчүрүп алуу зарыл);

- Кыргыз Республикасынын жаранынын улуттук паспортунун бири;

- «Каттоодон чыгарылды» деген белги коюлган чыгаруунун даректик баракчасы;

- 3x4 см. ѳлчѳмүндѳгү ак фондогу жүзү так кѳрүнгѳн эки түстүү сүрѳт.

Туруктуу же убактылуу консулдук эсепке дистанциялык туруу үчүн жаран Кыргыз Республикасынын  чет ѳлкѳдѳгү мекемесинин расмий электрондук дарегине жогоруда аталган документтерди тизмегин сканирдештирген түрдѳ (түстүү сүрѳтэлектрондук түрдѳ берилет)  жѳнѳтүүгѳ укуктуу.

Консулдук  эсеп жѳнүндѳ маалыматтар менен КР ТИМ расмий сайтына шилтеме: https://mfa.gov.kg/ru/department/departament-konsulskoy-sluzhby/page/874

Консулдук эсеп канча мѳѳнѳткѳ

колдонулат ?

Жарандын арызында кѳрсѳтүлгѳн мѳѳнѳткѳ. Бирок ар бир конкреттүү учурда консулдук эсепке коюп жатканда, ошол жердеги консулдук кызматкерден тактап алгандан ѳтѳрү жок.

Консулдук эсепке туруунун баасы канча?

Мындай кызмат кѳрсѳтүү акысыз жүргүзүлѳт.

 № 2 форма деген эмне?

Шайлоо дайындалгандан кийин шайлоочулардын алдын ала тизмеси таанышуу үчүн шайлоо комиссияларында добуш берүү күнүнѳ чейин 80 календардык күн калганда, шайлоочулардын контролдук тизмеси добуш берүү күнүнѳ чейин - 30 календардык күн калганда, биротоло тизмеси - добуш берүү күнүнѳ чейин 7 күн калганда илинет. Добуш берүү күнү Кыргыз Республикасынын чегинен тышкары жашаган же жүргөн шайлоочулар добуш берүү күнүнө чейин 15 календардык күндөн кечиктирбестен (20-сентябрга чейин) арыз берүү жолу менен жашаган же турган жериндеги шайлоо дареги боюнча добуш берүүгө ниеттенгендиги тууралуу билдирүүгө укуктуу (№ 2 форма).

Кыргыз Республикасынын чет ѳлкѳлѳрдѳгү мекемелери шайлоочунун жүргөн же турган жериндеги шайлоо дареги боюнча добуш берүүнү каалагандыгы тууралуу арызы келип түшкөн учурдан тартып шайлоочуну акысыз негизде убактылуу консулдук каттоого турган адам катары каттайт. Мындай каттоо шайлоочунун арызында көрсөтүлгөн мөөнөткө жүргүзүлөт.

Кандай гана каталар, так эместиктер табылганда  же  шайлоочулардын аладын ала тизмесинен ѳзүңүздү таба албаган учурда

Сиз ушул эле мѳѳнѳттѳ (20-сентябрды кошуп алганга чейин) № 1 форма боюнча арыз менен участкалык шайлоо комиссиясына кайрылууңуз зарыл.

1. жана 2-форма боюнча  арыздар тѳмѳндѳгүлѳргѳ берилет:

     - шайлоо участкасына – мындай учурда шайлоочу биометрикалык каттоодон ѳтѳт,

          - же болбосо мамлекеттик порталдагы «Шайлоочунун кабинети» сервизи аркылуу электрондук түрдѳ – мындай учурда шайлоочу белгиленген формада авторлоштуруудан ѳтѳт.

         Шайлоочулардын арыздарына жооптор тийиштүү шайлоо комиссиясы тарабынан арыздар кабыл алынган күндѳн тартып 7 календардык күндѳн кеч эмес даректер боюнча, анын ичинде  шайлоочу арыз бергенде кѳрсѳткѳн электрондук дарек боюнча жѳнѳтүлѳт. Шайлоо комиссиялары шайлоочулардан клеип түшкѳн арыздардын эсебин жүргүзѳт. Шайлоочу анык эмес маалыматтарды бергендиги үчүн мыйзамдарда каралган жоопкерчиликти тартат.

Чет ѳлкѳлѳрдѳгү шайлоочулардын тизмеси?

Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жерлерде түзүлгѳн шайлоо участкаларынын жалпы саны – 44 (кырк тѳрт).Тизме тиркемеде.

КР ТИМ сунушунун, Бишкек аймактык шайлоо комиссиясынын чечиминин негизинде БШКнын  15.07.2020, № 129 токтому менен КР чет ѳлкѳлѳрдѳгү мекемелеринде 42 чет элдик УШК түзүлгѳн.  Бардык маалыматтардыhttps://shailoo.gov.kg/ru/npacik/Postanovleniya_CIK_KR-BShKnyn_toktomdoru/n129/ шилтемеден караса болот.

2020-жылдын 30-июлунуда КР БШКнын жыйынында Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоого добуш берүүнү уюштуруу үчүн Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары шайлоо участкаларын түзүү тууралуу 2020-жылдын 15-июлундагы № 129 токтомуна ѳзгѳртүүлѳрдү киргизүү жѳнүндѳ чечим кабыл алынган.

Өзгѳртүүлѳргѳ ылайык, Италия Республикасында жана Франция Республикасында жашап жаткан же жүргѳн Кыргыз Республикасынын жарандарынын шайлоо укуктарын ишке ашыруу максатында Италия Республикасынын жана Франция Республикасынын компетенттүү органдары менен Кыргыз Республикасынын Тышкы иштер министрлигинин жүргүзгѳн иштеринин жыйынтыгы боюнча Жогорку Кеңештин дептутаттарын шайлоодо добуш берүүнү уюштуруу жана добуш берүүнүн жыйынтыгын эсептѳѳ үчүн Рим жана Париж шаарларында эки шайлоо участкалары түзүлѳт.

Ошентип Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жерлерде түзүлгѳн шайлоо участкаларынын жалпы саны 42 (кырк экиден)  44 (кырк тѳртткѳ) чейин кѳбѳйѳт.

Эгерде шайлоого келүүчүлѳр аз болуп калса, биздин Элчиликтер (консулдукатар) лидерлерге жаза колдонбойбй?

Шайлоочулардын  келишинин жогору болушу БШКнын башкы максаты болуп саналбайт. БШК шайлоо процессин уюштуруу үчүн жооптуу мамлекеттик орган катары, албетте, Кыргыз Республикасынын чектеринде жашаган жарандардын мүмкүн болушунча кѳп санынын шайлоо укуктарын жүзѳгѳ ашыруу мүмүкүнчүлүгүн берүүгѳ кызыкдар.  Кандайдыр-бар санкцияларды кабыл алууга, анан калса жаза колдонууга  БШКнын укугу да, каалоосу да жок.

Эгерде мен жашаган шаарда шайлоо участкасы жок болсо эмне кылуу керек?

Мындай учурда жакын турган КРнын чет ѳлкѳдѳгү мекемесине кайрылуу зарыл. КРнын чет ѳлкѳлѳрдѳгү мекмелеринин  аймактарында түзүлгѳн бардык 44 участканын байланыш реквизиттери тиркемеде кѳрсѳтүлѳт.

Шайлоо боюнча кызыккан суроолорго кантип жооп алса болот? - Чат-боталар, жана  соцтүйүндѳргѳ диаспоралар менен жума  сайын жолугушуулар жѳнүндѳ жарыяларды  жайгаштыруу жана Зум –линкага берүү?!

КР БШКнын расмий сайтын кѳңүл буруу менен  карап туруу сунуш кылынат https://shailoo.gov.kg/,  ал жерде байма-бай соңку бардык  маалыматтар жарыяланып турат.  Ошол жерден БШКнын басма сѳз кызматы жүргүзүп жаткан бардык соцтүйүндѳргѳ шилтемени тапса болот. БШКнын жетекчилигинин диаспоралар бирикемелеи менен болгон бардык он-лайн жолугушуулары ачык турат жана  ким кааласа ага кошулса болот.

КРнын жарандыгы жок этникалык кыргыз добуш бере алабы?

КР мыйзамдарына ылайык шайлоо жана шайлануу  укугуна Кыргыз Республикасынын жараны ээ болот.

КРнын жарандыгы жок этникалык кыргыз УШК мүчѳсү боло алабы?

Жок, «Кыргыз Республикаынын шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча шайлоо комиссиялары жѳнүндѳ»  КР Мыйзамына ылайык боло албайт.

https://shailoo.gov.kg/ru/ZakonodatelstvoMyyzamdar/ZakonyMyyzamdar/Ov_izbzratel_kom_provedeni/

УШК (участкалык шайлоо комиссияларында)  пандемия учурунда коопсуздук кантип камсыз кылынат?

Республикалык штаб менен ѳз ара аркеттенүү аркылуу  БШК добуш берген күнү шайлоочулардын жана шайлоо комиссияларынын мүчѳлѳрүнүн коопсуздугун камсыз кылуу боюнча алгоритмди  иштеп чыккан. Эл аралык ѳнѳктѳшѳр менен биргеликте БШК шайлоочулар жана  шайлоо комиссияларынын  мүчѳлѳрү  үчүн жеке коргоо каражаттарын жетиштүү ѳлчѳмдѳ сатып алган. Алгоритм боюнча маалыматтар БШКнын сайтында ѳз учурунда жайгаштырылат.

Биометиркалык каттоо автоматтык түрдѳ добуш берүү укугун бере алабы?

Эгерде сѳз чет ѳлкѳлѳрдѳ добуш берүү жѳнүндѳ болуп жатса – анда жок. Жакын жайгашкан КР дипломатиялык ѳкүлчүлүгүндѳ же консулдук мекемесинде консулдук эсепке туруу зарыл.

Эгерде сѳз КР аймагында  добуш берүү жѳнүндѳ болуп жатса, КР Президентин жана ЖК депутаттарын шайлоо жѳнүндѳ конституциялык мыйзамдын 3-беренесинин 3-бѳлүгүнѳ ылайык жарандардын айрым категориялары үчүн чектѳѳлѳр бар (сот тарабынан жѳндѳмдүүлүккѳ жараксыз деп таанылган же мыйзамдуу күчүнѳ кирген  соттун ѳкүмү боюнча эркинен ажырыатылган жерлерде камакта турган жарандар шайлоого жана шайланууга укугу жок).